کانون ارزیابی درواقع فرایندی است که بهطور فزایندهای توسط سازمانها برای ارزیابی کارکنان استفاده میشود. چه به عنوان بخشی از فرایند استخدام و چه برای ترفیع درونسازمانی و رشد کارکنان.
کانون ارزیابی بر مجموعهای از تمرینهای متنوع متمرکز است که برای شبیهسازی ابعاد مختلف محیط کار طراحی شدهاند. میتوان کانون ارزیابی را بهصورت کاربردی اینطور تعریف کرد: روشی برای ارزیابی عملکرد و شایستگی که توسط ارزیابان آموزشدیده بر روی گروهی از شرکتکنندگان، با استفاده از فرایندهای مختلف تشخیص استعداد بهمنظور به دست آوردن اطلاعاتی در مورد «تواناییها یا امکان رشد» متقاضیان اعمال میشود.
شما به احتمال زیاد در نقاط حساس شغل خود با یک کانون ارزیابی روبهرو خواهید شد، بهعنوان مثال:
بهعنوان یک فارغالتحصیل که برای اولین شغل «واقعی» خود درخواست کار میدهد؛
هنگام انتقال از یک سِمت نظارتی به سمتی مدیریتی؛
هنگامی که خواستار سِمتی در هیئتمدیره هستید.
چرا کارفرمایان از کانونهای ارزیابی استفاده می کنند؟
کانونهای ارزیابی بهعنوان یکی از مؤثرترین راهها برای شناسایی برترین کاندیداهایی هستند که با دیگران بهخوبی کنار میآیند و با فرهنگ سازمانی سازگاری دارند. این شیوه همچنین یکی از بهترین روشها برای ارزیابی میزان مطابقت رفتارهای کاندیداها با رفتارهای واجد شرایط برای نقش موردنظر تلقی میشوند.
بر اساس نظرسنجی مؤسسهی رسمی کارکنان و توسعه درباره «استخدام، نگهداشت و جابهجایی»، در حال حاضر ۳۴٪ از کارفرمایان برای استخدام مدیران، متخصصان و فارغالتحصیلان از کانونهای ارزیابی استفاده میکنند. این رقم بهطور اجتنابناپذیری افزایش خواهد یافت. زیرا سازمانها بهدنبال اتخاذ تصمیمات دقیقتری برای انتخاب و ارتقا هستند تا سرمایهگذاری بالا بر روی کارکنانشان را ایمن کنند.
کانونهای ارزیابی در فضاهای مختلفی از جمله صنعت و تجارت، دولت، نیروهای مسلح، نهادهای آموزشی و نیروهای امنیتی بهمنظور انتخاب افراد برای پستهای نظارتی، فنی، فروش یا مدیریت استفاده میشوند. همچنین در صورت درخواست کار در یکی از مؤسسات مالی بزرگ یا شرکتهای مشاورهی مدیریت، میتوانید انتظار داشته باشید که با یک کانون ارزیابی مواجه شوید.
اخیرا یک نظرسنجی توسط مجلهی ایمپلویمنت ریویو (Employment Review) نشان داد:
بیش از ۹ نفر از هر ۱۰ کارفرما که از کانونهای ارزیابی استفاده میکنند معتقدند که آنها وسیلهای «بسیار مؤثر» یا «نسبتا مؤثر» برای انتخاب کارکنان هستند؛
بیش از نیمی از آنها معتقدند که هزینههای اغلب قابلتوجه کانونهای ارزیابی، معقول و موجه است؛
شرکتهای خدماتی بخش خصوصی و سازمانهای بخش دولتی در این نظرسنجی از همه بیشتر به کانونهای ارزیابی علاقهمند بودند و تقریبا ۶۰٪ شان، آنها را بسیار مؤثر میدانستند؛
تنها ۲۹٪ از شرکتهای تولیدی فکر میکردند که کانونهای ارزیابی مؤثر و برای سرمایهی آنها ارزشمند هستند؛
دو سوم کارفرمایانی که از کانونهای ارزیابی استفاده میکنند، آنها را بهعنوان بخشی از برنامههای خود برای استخدام فارغالتحصیلان یا هنگام انتخاب مدیران میانی یا ارشد اِعمال میکنند.
عملکرد کانون ارزیابی
برای انتخاب کارمند سطح بالا یا ارتقا مدیران و کارکنان بین تعداد زیادی از متقاضیان میتوان این روش را به کار گرفت. کاربرد کانون ارزیابی بدین صورت است که سه یا تعداد بیشتری ارزیاب، گروههای ارزیاب شونده را مورد مشاهده قرار میدهند. برای بررسی مهارتهای فردی و حرفهای، این افراد در سمت مورد نظر خود قرار میگیرند و فعالیتهایی را که باید در حیطه کاری خود انجام گیرد، بازسازی میکنند.
ارزیابان نیز با توجه به عملکرد این گروه، تک تک افراد را ارزیابی کرده و پس از انجام تمرینها، لیست ارزش گذاری را که از قبل تعیین شده است، پر میکنند. بدین صورت، میتوان میزان تناسب کارجو را با شغل مورد نظر پیدا کرد و در انتها، فردی که بالاترین امتیاز را به دست آورده است، در سمت کاری، قرار میگیرد
سخن آخر...
امروزه اکثر افرادی که برای مدیریت و سمتهای حساس شغلی انتخاب میشوند، از روش کانون ارزیابی، بررسی میشوند. این روش علاوه بر پرسشهای شفاهی یا کتبی، فرد را در شغل شبیه سازی شده خود قرار میدهد تا بتوان انتخابی بر مبنای شایسته سالاری و عادلانه داشت. این روش ابتدا در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر بسیاری از شرکتهای بزرگ جهان برای انتخاب مدیران خود از آن بهره میبرند.
بجز روش کانون ارزیابی که به صورت مستقیم انجام میگیرد، میتوان روشهای دیگری را هم به کار گرفت. بدین صورت که یک ارزیابی اولیه از کارجویان و افراد متقاضی شغل به عمل آورد.